Vizija Benjamina Kállaya o urbanom prostoru teško da je bila revolucionarna, ali se u Sarajevu pokazala transformativnom. On je smatrao racionalnu sekularnu upravu i poštivanje vjere protuotrovima za srpski i hrvatski nacionalizam. Habsburški zvaničnici su uključili i racionalni sekularizam i vjerske institucije u svoje planove prostornog preuređenja grada u zadnje dvije decenije XIX stoljeća. Zahvaljujući svojoj pluralističkoj koncepciji urbanog prostora, oni su gradu u nasljeđe ostavili njegove najpoznatije sekularne građevine u stilu historicizma i, smještene jedne do drugih, vjerske objekte u centru grada. Njihov urbani plan je odražavao i poticao spremnost Sarajlija različitih vjeroispovijesti da žive zajedno i mole se u neposrednoj blizini jedni drugih u centru grada.
Konkretni model za dinamični razvoj grada krajem XIX stoljeća je možda došao iz Beča, ali su uticaji iz carske prijestolnice često mutirali u jedinstvene sarajevske varijante. Gradski pejzaž je nosio odlike sarajevske verzije romantičnog historicizma koji je podsjećao na arhitektonske predstavnike i sa zapada i sa istoka.
Sarajlije su posvećivale više slobodnog vremena različitim sekularnim javnim događajima, predstavama i proslavama koje su nadopunile intimna porodična i vjerska okupljanja iz osmanskog perioda. Sve veća popularnost secesije krajem XIX stoljeća došla je istovremeno sa većom fleksibilnosti vlade u odnosu na političke pokrete. Sarajevo je na prelazu stoljeća iskazivalo jedinstvenu raznolikost koja je potvrdila sposobnost grada da zapadne uticaje spoji sa istočnjačkim tradicijama i lokalnom kulturom.
Pored traga koji su ostavili na fizički izgled grada, habsburški zvaničnici su stvorili mnoge institucije koje su opstale do danas, iako u izmijenjenom obliku. One su osnovane s namjerom širenja evropskih praksi, unapređivanja habsburških imperijalnih ciljeva, i njegovanja urbane elite lojalne monarhiji. Iako zvaničnici nisu uspjeli usaditi čvrstu lojalnost carsstvu osnivanjem evropskih institucija u gradu, oni su gradu i Bosni i Hercegovini u trajno nasljeđe ostavili obrazovne, kulturne i naučne institucije.
Soren Ramsey
4fx1gx